“Altijd de gordijnen dicht”

Marjan van der Heide op de foto met: Mohamed Alsalloum, Yamin Mustafa Hriba en Al Waleed Al Refai, tijdens de première van De Grins , van dansgroep Lets Dance in de Harmonie in Leeuwarden.

Door haar boek met verhalen van vluchtelingen probeert Marjan van der Heide, coördinator van het Project Nieuwkomers in het Bildt en Menameradiel, de beeldvorming rondom deze groep positiever te maken. Er heersen nogal wat vooroordelen over vluchtelingen, die vaak alles in hun leven kwijt zijn geraakt. ,,Dan heb ik het over naaste familie, hun huis, bezittingen, culturele identiteit, de letterlijk verwoeste omgeving, ga zo maar door”, vertelt Marjan.

Door: Jantsje Walstra – foto: Romy Nufer

Marjan van der Heide is in 1966 in Leeuwarden geboren. Zijzelf verhuisde ook vaak in haar leven. Zo woonde ze twaalf jaar in Londen, Engeland. De wijk waar ze woonde was zeer divers en dynamisch en hier is haar voorliefde voor een multiculturele samenleving ook ontstaan.

Fietsles
Op een gegeven moment kreeg ze heimwee naar Fryslân en is ze geremigreerd. Ze pakte de studie Gedragswetenschappen op en begon met vrijwilligerswerk bij de Stichting Welzijn Middelsee als maatschappelijk begeleidster bij het Project Nieuwkomers. Hier  kreeg ze later een baan als coördinator. ,,Onder nieuwkomers verstaan we vluchtelingen die een status hebben en een huis toegewezen hebben gekregen. Ze krijgen naast de inburgering die ze moeten doen, maatschappelijke hulp, juridische hulp (bij gezinshereniging) en  praktische hulp (bijvoorbeeld fietsles) . Dit is allemaal erg belangrijk om te integreren en te participeren, met name in de dorpen”, vertelt Marjan. ,,Hier is de beeldvorming nog vaak negatief over vluchtelingen. Dit blijkt ook een probleem op het lager en middelbaar beroepsonderwijs.” Dit is dan ook de reden waarom Marjan besloot een boek te maken met verhalen van de vluchtelingen. Het boek heet “Altijd de gordijnen dicht”, iets wat buitenstaanders vaak opvalt aan de huizen van de nieuwkomers.

De verhalen die schuil gaan achter deze gordijnen weten mensen vaak niet en hierdoor ontstaan vaak vooroordelen. Twaalf vluchtelingen uit Eritrea en Syrië schreven hun verhaal op. Het was voor hun moeilijk open hun verhaal te delen omdat zij dat in hun cultuur niet gewend zijn. Aan de handschriften (Tigrinya en Arabisch) en de tekeningetjes die er soms bij gemaakt waren kon Marjan wel opmerken dat er veel emotie achter schuilging. Daarom zijn de verhalen met hun vertaling in het boek opgenomen.

De dodenreis
De schrijvers werkten graag mee aan dit boek. ,,De kosten van gezinshereniging worden niet vergoed door de overheid dus wil ik de achterblijvende  mannen, vrouwen en kinderen laten overkomen met het geld van de opbrengst van dit boek”, legt Marjan uit. ,,Vaak vlucht de man eerst vooruit, omdat dit heel erg gevaarlijk is. Zo was er een man die in een dubbel plafond van een vrachtauto verborgen zat. Toen ze werden aangehouden begon iemand zomaar in het rond te schieten. De verstopte man zat toen tussen dode en hevig bloedende mensen in”, vertelt Marjan. ,,Ook was er een man die lijdzaam toe moest kijken hoe een vrouw bruut verkracht werd.”
Deze vlucht naar het Westen wordt ook wel ‘de dodenreis’ genoemd. Bij aankomst kan de man gezinshereniging aanvragen. Na een ingewikkelde en soms langdurige juridische procedure krijgen vrouw en kinderen dan soms ook toestemming om naar Nederland te komen. Dan moeten zij zich melden bij een Nederlandse ambassade in het oorlogsland, deze reis is ook gevaarlijk. Vanaf dat moment kan de familie veilig naar Nederland worden gehaald,” aldus Marjan.

Uiteindelijk bleek het ook therapeutisch te werken voor de vluchtelingen om hun verhaal op te schrijven. Het was tegelijk een manier om hun trauma’s te verwerken. Inmiddels zijn er met de opbrengst van de eerste oplage van 500 boeken al twee kinderen in veiligheid gebracht en met hun vader in Nederland herenigd. Er is inmiddels al een tweede oplage van 2000 exemplaren gedrukt.

Het boek is verkrijgbaar via de website www.stichtingkokai.nl